Hoe wetenschappers de familie Vaatstra zouden kunnen helpen

Hoe wetenschappers de familie Vaatstra zouden kunnen helpen

Thomas Colignatus
2011-08-03 en 04

Wetenschappers die bij de officiële instanties werken moeten natuurlijk hun werk goed doen.

Wanneer het onverhoopt fout gaat, zoals bij Lucia de B., dan blijkt maatschappelijk protest te helpen, en dan blijken externe wetenschappers een bijdrage te kunnen leveren. De bijdrage bestaat eruit de officiële instanties van advies te dienen: want uiteindelijk moet alles natuurlijk toch via de officiële instanties geregeld worden. Het is voor de officiële instanties gemakkelijker om te reageren op vragen die door wetenschappelijke kritiek gefilterd zijn, maar ook uitdagender omdat wellicht scherpere vragen gesteld zouden kunnen worden.

Hoe het kan

Bij de zaak van Lucia de B. was er een hele goede website, er was hoogleraar Ton Derksen die het cruciale boek schreef, er was hoogleraar Aart de Vos die de statistiek in twijfel trok en Richard Gill die zich dat aantrok en die mensen bij elkaar probeerde te brengen. Bijzonder was de familieband tussen aanklagers en verdedigers, welke situatie denkelijk het best is beschreven door Huub Mous "Onder professoren", maar het mooie is wel dat het recht heeft gezegevierd (en te hopen valt dat men het binnen de familie weer goed weet te maken).

Bij de zaak van Marianne Vaatstra zien we dit alles niet. Juist een beetje het tegendeel. Er zijn voorzover ik kan zien geen hoogleraren actief. De website van de familie is niet ontwikkeld. De kwestie is overgeleverd aan journalisten waarbij vooral Micha Kat opvalt met zijn dubieuze methoden. Er lijkt een situatie te bestaan waarbij wetenschappers graag afstand houden in plaats van zich betrokken te voelen. [Ietwat curieus heet de persofficier in Leeuwarden Henk Mous: familie ?]

Hoe het niet moet

Twee voorbeelden van het dubieuze aan de website van Micha Kat:

(1) De behandeling van Stephanie door Micha Kat en Wim Dankbaar, zie de Leeuwarder Courant en journaliste Jantien de Boer van de LC.

(2) N.a.v. een uitzending van Een Vandaag van 2010-03-08 heeft het OM een uitvoerige reactie geplaatst. Op de licht chaotische website van Kat is voor zover ik kan zien geen correctie te vinden waarin de eerdere onjuiste teksten zijn weggehaald en vervangen door nieuwe inzichten. Dankzij Google vind ik uiteindelijk deze bespreking met pdf maar dit leidt bij me tot grotere verwarring. Is het werkelijk onmogelijk om helder uit te leggen waar het OM de mist in gaat ? Ik geef toe: gebrek aan helderheid is klinkt zwak, maar het gaat hier toch om iets ?

"Daarom hebben de nabestaanden van Marianne Vaatstra zich al gekeerd tegen Micha Kat en zijn onderzoek." (bron: anoniem op de website van HP/DeTijd)

Er is ook website van Hilly Veenstra en Klaske Ferwerda (marriannevaatstra.com) die getuigenissen van medewerkers van het AZC zou bevatten die echter ook niet sporen met boven aangehaalde uitleg van het OM.

Een punt van aandacht

In zijn rede uit 2006 waarin hij ook de zaak Vaatstra noemt zegt professor De Knijff over zijn DNA onderzoek:

"Ik concludeerde dat naar mijn mening, op grond van het Y-chromosoomonderzoek de moordenaar zeer waarschijnlijk een NW-Europeaan, en niet iemand uit het Midden- Oosten was. (...) Nu, anno 2006, staat deze conclusie nog steeds overeind. Onze conclusie toen, hoe illegaal dan ook, was voldoende aanleiding om het onderzoek onder asielzoekers te minimaliseren." Echter, wanneer je alleen naar het Y-chromosoom kijkt, dan kan het heel goed dat bijvoorbeeld een Duitser (of Duits-Amerikaan) ergens rond 1900 in het Midden-Oosten verzeild raakt, met een achterkleinzoon dat daar geboren wordt en hier in een AZC terecht komt. Zie inderdaad ook weer de EenVandaag uitzending: "Er moet altijd rekening worden gehouden met de mogelijkheid dat iemand met een West-Europees DNA profiel niet persé geboren hoeft te zijn in West Europa."

Wanneer er onrust bestaat omtrent een mogelijke dader in het AZC lijkt het me logischer om dan van ieder aldaar het DNA te toetsen, dan om dit juist niet te doen.

Kwesties rondom asielzoekers liggen blijkbaar politiek gevoelig. In aangehaalde websites wordt een beschuldiging geuit dat mogelijke daders door enkele beambten zijn weggesluisd naar andere plaatsen om te voorkomen dat de lokale bevolking zou ontploffen. Zo’n beschuldiging wordt gevoed wanneer het officiële onderzoek niet voldoende zorgvuldig is.

Gezien het optreden van Harm Brouwer in de zaak van Lucia de B. verdient hij veel vertrouwen doch voor het OM lijkt het te adviseren om iedere schijn te vermijden, waar Brouwer eerst hoofd OM te Leeuwarden was tot op de avond van de moord op Marianne Vaatstra (30 april op 1 mei 1999), daarna president van de rechtbank te Utrecht, en voorzitter van de procureurs generaal van het OM van 2004-2011, zodat hij in die laatste periode ook kritisch naar het functioneren van zichzelf en/of naaste collegae moest kijken.

Conclusies

De mogelijke dader kan nog steeds een West-Europeaan zijn die ‘s nachts rondrijdt om willekeurig slachtoffers te maken. [Ko van Dijk houdt het op een taxichauffeur.]
Het is wenselijk dat professor De Knijff nog eens over de zaak nadenkt en zich uitspreekt, en een voetnoot plaatst bij die rede uit 2006.
Om zorg omtrent het AZC weg te nemen kan het beste van ieder aldaar op dat moment DNA getoest worden.
De familie Vaatstra kan zich het beste distantiëren van Micha Kat cs. en hen vragen om teksten over haar van de website te halen. Integere personen die aan de site van Kat hebben meegewerkt zouden de familie Vaatstra kunnen helpen om een goede website op te zetten.
Enkele wetenschappers zouden de handen ineen kunnen slaan om de officiële instanties kritisch te volgen en ‘group think’ te voorkomen.
Het advies van Ton Derksen uit 2010 lijkt nog steeds zinvol: dat het OM een geheel nieuw team op de zaak zet om fris naar de zaak te kijken. Met ook oog voor gemaakte blunders, en inderdaad ook voor de beschuldiging dat de daders zouden zijn weggesluisd.