Judith Merkies verdient respect en eerherstel

Thomas Colignatus, 19 Januari, 2014 
 

Op de webpagina van de PvdA-delegatie in het Europees parlement staat uitnodigend: "De PvdA heeft 3 afgevaardigden in het Europees Parlement: Thijs Berman, Emine Bozkurt en Judith Merkies. Samen zetten zij zich vol overtuiging in voor een sociaal, rechtvaardig en innovatief Europa." Reclame maken voor "overtuiging" is zwak en wrang wanneer het eigenlijk moet gaan om integriteit en aanpak van de crisis.

Judith Merkies is door de andere twee leden uit de kleine delegatie geschorst omdat zij een declaratie van rechtskosten eerst met hen had moeten bespreken. Zij hebben het PvdA-partijbestuur ook om haar royement gevraagd, zie hier. De kwestie is nu aan een PvdA-integriteitscommissie voorgelegd. Zou het niet verstandiger zijn geweest de kwestie eerst door die integriteitscommissie te laten toetsen voordat je zulk zwaar geschut gebruikt ?

In de rechtszaak afgelopen najaar heeft de rechter Merkies in bijna alle punten gelijk gegeven, en eigenlijk had de PvdA tot de kosten van de rechtszaak veroordeeld moeten zijn. Zie deze korte bespreking van de rechtszaak en eventueel de puntsgewijze ontleding.
 

Samengevat zijn de hoofdpunten: De PvdA-regels maakten gewag van financiële afronding aan het einde van de mandaatsperiode, dus 2014. Merkies hield zich daaraan, met een boekhouder die de taak had daarop toe te zien.  Spekman eiste in zomer 2013 voor herkandidering dat reeds per 2013 werd afgerekend. Hij week dus af van die bovenstaande regel. Dat is niet alleen complicerend, maar hij bracht dit ook in verband met de integriteit, ook in de media, en daarmee bracht hij haar naam in opspraak. PM. In de huidige regels staat dat de afrekening per jaar dient te geschieden, maar dit is pas ingevoerd in najaar 2013. Berman kreeg een relatie met de voorlichtster van de delegatie. Merkies oordeelde dat deze voorlichtster meer voor Berman werkte dan voor de andere leden van de delegatie. In plaats van dat Berman of de voorlichtster de eer aan zichzelf hielden, is na gedoe de voorlichtster ontslagen/vertrokken met wachtgeld. De commissie-Cohen die over de nieuwe kandidatenlijst nadacht adviseerde schoonschip te maken. Dit is een rare manier van denken. Een recht-door-zee bespreking van het functioneren ontbreekt. Men kan Merkies geen ongelijk geven wanneer zij juist de kiezers het oordeel wilde vragen. Doordat PvdA-voorzitter Spekman in de media de nadruk legde op zijn kritiek op de financiën van Merkies, kon hij én haar op het zijspoor plaatsen én blijkbaar voorkomen dat hij moest spreken over de gevolgen van de affaire van Berman. Geld begrijpt iedereen en een relatie is een privé-zaak. Dit is hogere politiek maar wel ten koste van Merkies haar naam. Toen Spekman niet wilde corrigeren zag Merkies zich gedwongen tot de stap naar de rechter om haar naam te verdedigen.  De rechter gaf haar in bijna alle punten gelijk maar stelde ook dat politici over een dikke huid moesten beschikken, en wees de eis tot correctie om die reden af. Dit is een rechterlijke dwaling en een inbreuk op de democratie. De rechter had juist Spekman een tik op de vingers moeten geven, namelijk dat hij niet als bestuurder optrad maar politiek bedreef met aantasting van de naam van een volksvertegenwoordiger.

Citaat: Illustratie door Ruben L. Oppenheimer, NRC Handelsblad 19 januari 2014

De vrijheid van meningsuiting is van groot belang – vergelijk de kwestie van "Johnson moordenaar" – maar het is heel wat anders wanneer het eigen partijbestuur de integriteit van een volksvertegenwoordiger in het geding brengt. In het politiek debat van alle dag zal zorgvuldigheid ontbreken, maar je mag dit wel van een bestuur eisen. Het is onjuist politici zulke juridische bescherming tegen laster te onthouden want dat maakt hen vogelvrij. 

Merkies heeft de kosten van de rechtszaak nu opgevoerd ten laste van haar onkostenvergoeding bij het Europees Parlement. Zij heeft natuurlijk vooraf overlegd of dat kan. Een woordvoerder van het EP heeft aangegeven dat dit inderdaad conform de regels is, zie dit bericht in de Volkskrant alsmede de EP-verklaring op de website van Merkies. Haar rechtszaak kwam voort vanuit haar mandaat als Europarlementariër en betrof geen privé zaak. Wie zich in de positie van Merkies verplaatst kan erin meegaan dat Merkies van die mogelijkheid tot declaratie gebruik heeft gemaakt. Het is al erg genoeg dat je door anderen belasterd wordt maar het zou helemaal schrijnend zijn wanneer je voor je verdediging ook nog op kosten wordt gejaagd. Een volksvertegenwoordiger heeft recht en plicht om zonder last of ruggespraak de goede naam te verdedigen. Het EP verliest statuur wanneer de leden als sjoemelaars te kijk staan. 

Berman en Bozkurt menen dat Merkies de declaratie eerst met hen had moeten bespreken. Hopelijk willen zij niet beweren dat zij erover mogen beslissen. Fractiediscipline is wat anders dan kadaverdiscipline zoals we die kennen van de SP, tenzij ook de PvdA daarvoor kiest. Als zo’n bespreking vooraf afgesproken zou zijn dan is dit in strijd met fundamentele principes over last en ruggespraak, en het ligt eerder voor de hand te concluderen dat bestaande afspraken niet zo’n interpretatie dragen. 

Merkies was in 2009 nummer 4 op de lijst en kwam met 18 duizend stemmen nog net voor nummer 3 met 13 duizend stemmen, op een totaal van rond 550 duizend stemmen. De PvdA-regels over de onkosten stonden haar toe om, aangezien ze in Brussel woonde, een pied-à-terre in Nederland te nemen om dichter bij haar (voorkeurs-) kiezers te komen, om eventueel zelfs lijsttrekker te worden. De PvdA-toezichtscommissie onthield haar echter deze mogelijkheid, maar alleen door de regels verkeerd te citeren. Het is niet ondenkbaar dat Spekman ook hierdoor op het verkeerde been is gezet. In de media zien we Merkies nu weggezet als sjoemelaar, waarbij de declaratie olie op het vuur is, en gangbaar lezen we ook simplistisch dat ze ook de rechtszaak verloor en niet dat de rechter dwaalde.

Wanneer de PvdA-integriteitscommissie concludeert dat Merkies integer heeft gehandeld dan toont men slechts dat de andere twee in het hemd staan. Wellicht gaan leden van de PvdA dan ook kritischer naar de zaak kijken, waarbij ook de rol van Spekman in het geding komt. Omgekeerd, wanneer de commissie de twee gelijk geeft, alsmede dat royement op de plaats is, dan kan ook de verdenking ontstaan dat men zulke conclusies niet aandurft. Merkies is al eerder in een kwaad daglicht gesteld en wat is politiek gemakkelijker dan daarmee door te gaan ?

Niet zonder sarcasme: wanneer de PvdA-commissie zou stellen dat Merkies niet integer zou hebben gehandeld dan is er ook het risico dat ze weer naar de rechter stapt, en nu wellicht door tot het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. De zaak is het waard, laster moet je niet accepteren.

De beste oplossing blijft dat het Congres van de PvdA op 15 & 16 februari Judith Merkies in eer herstelt en op plaats twee laat meedoen aan de Europese verkiezingen van 22 mei 2014. (Merk op dat Paul Tang de interne lijsttrekkerverkiezingen gewonnen heeft waaraan Merkies echter niet mocht deelnemen. Wanneer Tang een gentleman is gunt hij haar zelfs plaats één.)

Wanneer dat niet gebeurt kun je maar beter geen PvdA stemmen. Wanneer het wel gebeurt kun je ook overwegen geen PvdA te stemmen omdat hun aanpak van de crisis niet deugt, maar dat is weer een andere kwestie. 
 
 

PM. Ik dank Ruben L. Oppenheimer voor toestemming zijn prachtige tekening te citeren. Het is alleen jammer dat het artikel van Thom-Jan Meeus in NRC Handelsblad van 19 januari 2014, waar de illustratie bijstaat, geen recht doet aan de zaak Merkies. Zie hier mijn bespreking van de zaak Merkies in de media, waaronder ook betreffend NRC-artikel.